Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69,56
Ogólny współczynnik odrzuceń – 24,41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodyczność – kwartalnik

Pobierz oryginał (PL)

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2020, tom 10, nr 1, styczeń-marzec, str. 65–77

doi: 10.17219/pzp/112225

Typ publikacji: praca poglądowa

Język publikacji: polski

Pobierz cytowania:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Czy pielęgniarkom wolno strajkować „o kasę”? Wyzwania dla uwzględniania interesów własnych pielęgniarek w świetle teorii systemów deliberatywnych na przykładzie strajku w Centrum Zdrowia Dziecka z 2016 r.

Can nurses strike for more money? Challenges for taking nurses’ self-interests into account in the light of the deliberative systems theory: A partial analysis of 2016 strike in the Children’s Memorial Health Institute

Michał Zabdyr-Jamróz1,A,B,C,D,F

1 Zakład Polityki Zdrowotnej i Zarządzania, Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum, Kraków, Polska

Streszczenie

Strajk pielęgniarek w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie z 2016 r. i dyskusja publiczna wokół niego stanowi przykład wielu wyzwań dla uwzględniania interesu własnego pielęgniarek w kształtowaniu polityk zdrowotnych. Artykuł ten poświęcony jest analizie tych wyzwań z perspektywy najnowszych trendów w teorii demokracji deliberatywnej, a konkretnie teorii systemów deliberatywnych. Opiera się na analizie wybranych działań i wypowiedzi głównych interesariuszy sporu. Punktem wyjścia dla analizy jest – dokonana w ramach teorii systemów deliberatywnych – kompleksowa rehabilitacja obrony interesów własnych w deliberacji i docenienie pozytywnej systemowej roli strajków. Artykuł zawiera podsumowanie i teoretyczną syntezę wyzwań dla deliberatywnego uwzględniania interesów własnych w politykach publicznych. Wyróżnione zostają 3 główne wyzwania będące typowymi niedeliberatywnymi strategiami w stosunku do interesów własnych: 1. kompartmentacja – redukcja problemu do wąskiego targu tych interesów; 2. instrumentalizacja innych czynników (takich jak emocje) w celu tłumienia interesów własnych oraz 3. zbyt rygorystyczny standard publicznej deliberacji, który prowadzi do ich wykluczenia jako sprzecznych z dobrem wspólnym. W artykule omówiono kryteria oceny tych strategii z perspektywy funkcjonalności systemu deliberatywnego. Wykorzystanie teorii demokracji deliberatywnej w analizie dyskursu wokół strajku pielęgniarek wskazuje na użyteczność zastosowania tej perspektywy badawczej w obszarze zdrowia publicznego.

Abstract

A 2016 nurses’ strike from the Children’s Memorial Health Institute in Warsaw, together with a public discussion surrounding it, is an example of a number of challenges for taking nurses’ self-interest into account in health policy-making. This paper is devoted to an analysis of these challenges from the perspective of the latest trends in the theory of deliberative democracy – specifically, the deliberative systems theory. The paper presents an analysis of selected actions and statements of the main stakeholders of the dispute. The starting point for the analysis is (within the deliberative systems theory) a comprehensive rehabilitation of self-interest in deliberation and appreciation of the systemic role of strikes. The article contains a summary and theoretical synthesis of challenges for deliberative consideration of self-interests in policy-making. Three main challenges – i.e., the typical non-deliberative strategies regarding self-interests – are distinguished: 1) compartmentalization – reducing the problem to a narrow bargaining of these interests; 2) instrumentalization of other inputs (such as emotions) to suppress self-interest; and 3) too rigorous standard of public deliberation that leads to the exclusion of self-interests as contrary to the common good. The article discusses the criteria for assessing these strategies from the perspective of functionality of the deliberative system. The use of the deliberative democratic theory in the analysis of the discourse surrounding the nurses’ strike indicates the usefulness of applying this research perspective in the area of public health.

Słowa kluczowe

demokracja deliberatywna, interesy własne, strajk pielęgniarek, systemy deliberatywne

Key words

deliberative democracy, self-interests, nurses’ strike, deliberative systems

Piśmiennictwo (51)

  1. Zabdyr-Jamróz M. Wszechstronniczość. O deliberacji w polityce zdrowotnej z uwzględnieniem emocji, interesów własnych i wiedzy eksperckiej [w druku]. Kraków, Polska: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2020.
  2. Zabdyr-Jamróz M. “All they want is money!” The deliberative theory approach to the inclusion of nurses’ self-interests in the 2016 strike in the Children’s Memorial Health Institute in Warsaw [w druku]. Soc Theory Health. 2019. doi:10.1057/s41285-019-00123-y
  3. Kumaniecki K. Słownik łacińsko-polski. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Naukowe PWN; 1985.
  4. Bessette JM. Deliberative democracy: The majority principle in republican government. W: Goldwin RA, Schambra WA, red. How Democratic is the Constitution? Washington, DC, USA: American Enterprise Institute; 1980:102–116. Za: Held D. Nowicki W, tłum. Modele demokracji. Kraków, Polska: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2010:300.
  5. Held D. Modele demokracji. Kraków, Polska: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2010.
  6. Mansbridge JJ. A minimalist definition of deliberation. W: Heller P, Rao V, red. Deliberation and development. Waszyngton, DC: World Bank; 2015:27–49.
  7. Owen D, Smith G. Survey article: Deliberation, democracy, and the systemic turn. J Polit Philos. 2015;23(2):213–234. doi:10.1111/jopp.12054
  8. Parkinson J, Mansbridge JJ, red. Deliberative Systems: Deliberative Democracy at the Large Scale. Nowy Jork, NY: Cambridge University Press; 2012.
  9. Mansbridge JJ. Everyday talk in the deliberative system. W: Mace-do S, red. Deliberative Politics: Essays on Democracy and Disagreement. Nowy Jork, NY: Oxford University Press; 1999:211–239.
  10. Mansbridge JJ, Bohman J, Chambers S, et al. A systemic approach to deliberative democracy. W: Parkinson J, Mansbridge J, red. Deliberative Systems Deliberative Democracy at the Large Scale. Nowy Jork, NY: Cambridge University Press; 2012:1–26.
  11. Mackie G. Does democratic deliberation change minds? Polit Philos Econ. 2006;5(3):279–303. doi:10.1177/1470594X06068301
  12. Weiss CH. Knowledge creep and decision accretion. Sci Commun. 1980;1(3):381–404. doi:10.1177/107554708000100303
  13. Gutmann A, Thompson DF. Why Deliberative Democracy? Princeton, NJ: Princeton University Press; 2009.
  14. Hendriks CM. Integrated deliberation: Reconciling civil society’s dual role in deliberative democracy. Polit Stud. 2006;54(3):486–508. doi:10.1111/j.1467-9248.2006.00612.x
  15. Dryzek JS. Democratization as deliberative capacity building. Comp Polit Stud. 2009;42(11):1379–1402. doi:10.1177/0010414009332129
  16. Kubisa J. Bunt białych czepków – analiza działalności związkowej pielęgniarek i położnych. Warszawa, Polska: Scholar; 2014.
  17. Mansbridge JJ, Bohman J, Chambers S, et al. The place of self-interest and the role of power in deliberative democracy. J Polit Philos. 2010;18(1):64–100. doi:10.1111/j.1467-9760.2009.00344.x
  18. Habermas J. Morality and ethical life: Does Hegel’s critique of Kant apply to discourse ethics? Northwest Univ Law Rev. 1988;(83):38–53. doi:10.1017/S026352320000126
  19. Gutmann A, Thompson DF. Democracy and Disagreement. Cambridge, MA: Harvard University Press; 1996.
  20. Dryzek JS. Discursive Democracy: Politics, Policy, and Political Science. Cambridge, Wielka Brytania: Cambridge University Press; 1994.
  21. Bohman J. Public Deliberation: Pluralism, Complexity and Democracy. Cambridge, MA: MIT Press; 1996.
  22. Benhabib S. Democracy and difference: Contesting the boundaries of the political. Vol 31. Cambridge, Wielka Brytania: Cambridge University Press; 1996.
  23. Habermas J. Faktyczność i obowiązywanie – teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawa. Warszwa, Polska: SCHOLAR; 2005.
  24. Warren ME, Mansbridge JJ, Bächtiger A, et al. Negotiating agreements in international relations. W: Mansbridge J, Martin CJ, red. Negotiating Agreement in Politics. Waszyngton, DC: American Political Science Association, Task Force Report; 2013.
  25. Warren ME, Mansbridge JJ. Deliberative negotiation. W: Mansbridge J, Martin CJ, eds. Negotiating Agreement in Politics. Waszyng-ton, DC: American Political Science Association; 2013:86–120.
  26. Peeling N. Negocjacje. Co dobry negocjator wie, robi i mówi. Warszawa, Polska: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; 2010.
  27. Goodin RE. Innovating Democracy. Nowy Jork, NY: Oxford University Press; 2008.
  28. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych. Raport Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych – zabezpieczenie społeczeństwa polskiego w świadczenia pielęgniarek i położnych. Warszawa, Polska: Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych; 2015. https://nipip.pl/wp-content/uploads/2016/12/Raport_2015_NIPiP.pdf. Dostęp 8.01.2019.
  29. Organisation for Economic Co-operation and Development. Health resources – Nurses. OECD Data. http://data.oecd.org/healthres/nurses.htm. Published 2015. Dostęp 30.03.2017.
  30. PAP/Rynek Zdrowia. W Polsce najmniej pielęgniarek wg rankingu OECD – Polityka zdrowotna. http://www.rynekzdrowia.pl/Polityka-zdrowotna/W-Polsce-najmniej-pielegniarek-wg-rankingu-OECD,162523,14.html. Dostęp 30.03.2017.
  31. Onet Wiadomości. Pielęgniarki z Centrum Zdrowia Dziecka zabrały głos po konferencji ministra zdrowia - Wiadomości. http://wiadomosci.onet.pl/kraj/pielegniarki-z-centrum-zdrowia-dziecka-zabraly-glos-po-konferencji-ministra-zdrowia/r65xrc. Opublikowano 30.06.2016. Dostęp 30.03.2017.
  32. Centrum Zdrowia Dziecka. Oświadczenie [kierownictwa Centrum Zdrowia Dziecka]. http://www.czd.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2005:owiadczenie&catid=27:wane&Itemid=420. Opublikowano 27.05.2016. Dostęp 30.07.2019.
  33. Sztyler-Turovsky A, Nasiłowska M. Strajkujące pielęgniarki: z gór-nikami rząd się liczy, a my mamy być grzeczne [wywiad]. Medonet. https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,pielegniarki-nie-przerwa-strajku,artykul,1721757.html. Opublikowano 24.05.2016. Zaktualizowano 25.05.2016. Dostęp 30.07.2019.
  34. Fakt24. Strajk pielęgniarek. Minister przerywa milczenie! http://www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/minister-zdrowia-o-strajku-pielegniarek-w-centrum-zdrowia-dziecka/wc677hd. Opublikowano 30.06.2016. Dostęp 30.03.2017.
  35. Paski Pielęgniarek. https://www.facebook.com/paski.pielegniarek/.Opublikowano 2016. Dostęp 30.03.2017.
  36. Fakt24. Tyle zarabiają pielęgniarki. Pokazały swoje paski wypłat. http://www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/tyle-zarabiaja-pielegniarki-w-polsce-cala-prawda-o-zarobkach-pielegniarek/ds7d1tg. Opublikowano 30.06.2016. Dostęp 30.03.2017.
  37. TVN24. Konstanty Radziwiłł w „Jeden na Jeden” – Jeden na Jeden. http://www.tvn24.pl/jeden-na-jeden,44,m/konstanty-radziwill-w-jeden-na-jeden,648195.html. Opublikowano 31.06.2016. Dostęp 30.03.2017.
  38. Porozumienie zawarte w dniu 8 czerwca 2016 r. pomiędzy Instytutem Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie a Zakładową Organizacją Związkową Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych w przedmiocie sporu zbiorowego zainicjowanego zgłoszeniem żądań w dniu 8 grudnia 2014 r. W: Fakt24. Co wywalczyły pielęgniarki? Mamy treść porozumienia!. 2016. http://www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/pielegniarkom-z-czd-chodzilo-tylko-o-kase-fakt-publikuje-porozumienie-z-czd/62h1f19#slajd-2. Dostęp 10.12.2019.
  39. Pochrzęst-Motyczyńska A. Centrum Zdrowia Dziecka. Jest porozumienie ze strajkującymi pielęgniarkami. Gazeta Wyborcza Warszawa. http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34862,20209281,centrum-zdrowia-dziecka-jest-porozumienie-ze-strajkujacymi.html. Opublikowano 6.08.2016. Dostęp 30.03.2017.
  40. Kazimierczuk A. Porozumienie w Centrum Zdrowia Dziecka – kryzys w CZD. Rzeczpospolita. http://www.rp.pl/Kryzys-w-CZD/160609200-Porozumienie-w-Centrum-Zdrowia-Dziecka.html. Opublikowano 6.09.2016. Dostęp 30.03.2017.
  41. Włodarczyk WC, Hoffman R, Golinowska S, et al. Strategia zmian w systemie opieki zdrowotnej. Szansa przezwyciężenia kryzysu. Warszawa, Polska: Ministerstwo Zdrowia, Zespół ds. Rozwiązań Systemowych w Ochronie Zdrowia; 2004. http://www2.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/szwsoz_220304.pdf. Dostęp 8.01.2020.
  42. Kowalska I, Sagan A, Mokrzycka A, Zabdyr-Jamróz M. The first attempt to create a national strategy for reducing waiting times in Poland: Will it succeed? Health Policy. 2015;119(3):258–263. doi:10.1016/j.healthpol.2014.12.010
  43. Art 1. Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. DzU z 1991 r. Nr 55, poz 236.
  44. Archambault E, Prille E, Zimmer A. European civil societies compared: Typically German – typically French? Volunt Int J Volunt Nonprofit Organ. 2013;25(2):514–537. doi:10.1007/s11266-013-9349-6
  45. Karpowitz CF, Mansbridge JJ. Disagreement and consensus: The importance of dynamic updating in public deliberation. W: Gastil J, Levine P, red. The Deliberative Democracy Handbook: Strategies for Rffective Civic Engagement in the Twenty-first Century. San Francisco, CA; Wiley; 2005:237–253.
  46. Sanders LM. Against deliberation. Polit Theory. 1997;25(3):347–376. doi:10.1177/0090591797025003002
  47. BBC. David Cameron criticised for “calm down dear” jibe. BBC News. http://www.bbc.com/news/uk-politics-13211577. Opublikowano 27.04.2011. Dostęp 28.05.2017.
  48. Young IM. Inclusion and Democracy. Nowy Jork, NY; Oxford, Wielka Brytania: Oxford University Press; 2002.
  49. Chambers S. Behind closed doors: Publicity, secrecy, and the quality of deliberation. J Polit Philos. 2004;12(4):389–410. doi:org/10.1111/j.1467-9760.2004.00206.x
  50. Young IM. Activist challenges to deliberative democracy. Polit Theory. 2001;29(5):670–690. doi:10.1177/0090591701029005004
  51. Fung A. Deliberation before the revolution toward an ethics of deliberative democracy in an unjust world. Polit Theory. 2005;33(3):397–419. doi:10.1177/0090591704271990
© Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu