Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69,56
Ogólny współczynnik odrzuceń – 24,41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodyczność – kwartalnik

Pobierz PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

2011, tom 1, nr 1, styczeń-marzec, str. 65–75

Typ publikacji: praca poglądowa

Język publikacji: polski

Przygotowanie rodziny do opieki nad osobą starszą, cierpiącą na chorobę otępienną

Preparing a Family to Provide Care to an Elderly Person with Senile Dementia

Krystyna Misiak1,, Ewa Kopydłowska2,

1 Zakład Gerontologii, Katedra Zdrowia Publicznego, Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

2 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Specjalistyczne Poradnie Lekarskie „Medicus” w Lesznie

Streszczenie

Otępienie jest najczęstszą chorobą dotyczącą sfery psychicznej ludzi w starszym wieku. Częstość jej występowania zwiększa się z wiekiem. Można przyjąć, że 10% populacji osób, które ukończyły 65 lat wykazuje cechy otępienne. Jednocześnie prognozowane tendencje w rozwoju demograficznym społeczeństw, zwiększanie się średniej długości życia oraz wzrost odsetka ludzi starszych w społeczeństwie z całą pewnością przyczynią się do zwiększenia liczby osób dotkniętych tą przypadłością. W obowiązujących definicjach otępienia podkreśla się jego przewlekły i postępujący charakter, w konsekwencji prowadzący do całkowitej zależności od osób sprawujących opiekę. Są to najczęściej rodziny pacjentów. Celem pracy było przedstawienie zarówno odpowiedzialności i roli opiekunów sprawujących pieczę nad osobą z otępieniem, jak i roli pielęgniarki udzielającej wsparcia choremu i rodzinie. Praca została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych. Rodzina sprawująca opiekę nad osobą z otępieniem wymaga wszechstronnej pomocy zarówno medycznej, jak i edukacyjnej, finansowej i wsparcia społecznego, a zapewnienie szkolenia dla nieformalnych opiekunów, przede wszystkim opiekunów rodzinnych to jedno z zadań przyjętych w 2002 r. w Madrycie na II Światowym Zgromadzeniu w Sprawie Starzenia się Społeczeństw przez kraje członkowskie ONZ w ramach priorytetu Zdrowie. Rola pielęgniarek w opiece na chorymi z otępieniem i ich opiekunami jest istotna. Polega na zmniejszeniu obciążenia trudną opieką przez towarzyszenie, edukowanie, wskazywanie wszystkich istniejących źródeł wsparcia, ułatwianie dostępu do opieki specjalistycznej i korzystania z usług socjalnych.

Abstract

Dementia is the most widespread mental disorder of the senile. The frequency rate of the ailment increases with age. It can be assumed that 10% of all people over 65 years of age demonstrate symptoms of dementia. At the same time it can be assumed that trends that dominate in demographical development of societies, the increase in average life span and the share of old people in a society will surely contribute to the overall growth of the number of individuals with senile dementia. Adopted definitions of dementia emphasize its chronic and progressive character which, in consequence, leads to a complete dependence on care providers, usually the patient’s families. The aim of the thesis was to discuss both the responsibility and the role of a carer looking after the patient with dementia and the role of a nurse in supporting such a person and his family. The thesis was elaborated based on source materials. A family caring for a person with dementia requires a comprehensive assistance, both medical and educational one, financial support, and adequate training for informal carers, i.e. first of all family members. The above was set a priority by UN member countries conferring at the Second World Assembly on Ageing in Madrid in 2002. Role of nurses in caring for patients with dementia and their carers is significant. It consists in relieving the burden connected with providing a difficult care by means of assistance, education, indicating existent sources of support, and facilitating access to specialist care and welfare programs.

Słowa kluczowe

otępienie, opiekun rodzinny, pielęgniarka

Key words

dementia, family carer, nurse

Piśmiennictwo (34)

  1. Barcikowska M.: Otępienie w podeszłym wieku. [W:] Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Red.: Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A. Via Medica, Gdańsk 2007, 98–108.
  2. Choroba Alzheimera. Red.: Leszek J. Volumed, Wrocław 1998.
  3. Dworek N., Ilkowski J.: Diagnostyka i leczenie choroby Alzheimera z punktu widzenia lekarza rodzinnego. Przegląd Alzheimerowski 2005, 1, 8.
  4. Barcikowska M., Bratosiewicz-Wąsik J., Bogucki A., Liberski P.P.: Zespoły otępienne. [W:] Choroby układu nerwowego. Red.: Kozubski W., Liberski P. PZWL, Warszawa 2004.
  5. Choroba Alzheimera w teorii i praktyce klinicznej. Red.: Barcikowska M., Bilikiewicz A. Seria Biblioteka Neurologii Praktycznej, Czelej, Lublin 2004.
  6. Bidzan L.: Choroba Alzheimera poradnik dla lekarzy. Via Medica, Gdańsk 2005.
  7. Petersen R.: Co radzi lekarz – choroba Alzheimera. Świat Książki, Warszawa, 2006.
  8. Carson R., Butcher J., Mineka S.: Psychologia zaburzeń. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2003, 2, 756.
  9. Schwarz G.: Choroba Alzheimera – poradnik dla chorych i opiekunów. PZWL, Warszawa 2002.
  10. Choroby otępienne teoria i praktyka. Red.: Leszek J. Continuo, Wrocław 2003.
  11. Kompendium neurologii. Red.: Podemski R. Via Medica, Gdańsk 2008.
  12. Pielęgniarstwo neurologiczne. Red.: Jaracz K., Kazubski W. PZWL, Warszawa 2008.
  13. Grochmal-Bach B.: Cierpienie osób z otępieniem typu Alzheimera: podejście terapeutyczne. WAM, Kraków 2007.
  14. Senior w domu. Opieka długoterminowa nad niesprawnym seniorem. Red.: Twardowska-Rajewska J. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2007.
  15. Klich-Rączka A.: Co lekarz rodzinny powinien wiedzieć o otępieniu. Przewodnik Lekarza 2006, 10, 58–66.
  16. Prusiński A.: Neurologia praktyczna. PZWL, Warszawa 2003.
  17. Mace N., Rabins P.: 36 godzin na dobę. Poradnik dla opiekunów osób z chorobą Alzheimera i innymi chorobami otępiennymi oraz zaburzeniami pamięci w późnym okresie życia. Medipage, Warszawa 2005.
  18. Wasiak B.: Dlaczego grupa wsparcia jest potrzebna opiekunowi. Bliżej Alzheimera 2001, 4, 2–3.
  19. Sadowska A: Diagnoza i co dalej. Bliżej Alzheimera 2002, 1, 1–2.
  20. Sadowska A., Wojciechowska-Szepczyńska M.: Zrozumieć chorobę. Poradnik dla opiekunów osób z chorobą Alzheimera. Mad Media, Warszawa 2003.
  21. Barcikowska M., Gabryelewicz T., Łuczywek E., Pfeifer-Baczuk M., Kotarka-Minc S., Wojciechowska M., Tutkajowa F., Szczepanowska B., Pełczyńska-Kijanowska J., Kijanowska-Haładyna B., Weikum A.: Jak radzić sobie z chorobą Alzheimera: Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera, Warszawa 1997, 27–29.
  22. Krzyżowki J.: Psychogeriatria. Medyk, Warszawa 2004.
  23. Molly W., Caldwell P.: Chory na Alzheimera. Poradnik dla rodzin i opiekunów. Muza SA, Warszawa 2004.
  24. Schiefele J., Staudt J., Dach M.: Pielęgniarstwo geriatryczne. Urban & Partner, Wrocław 1998.
  25. Selmes J., Selmes M.: Jak żyć z chorobą Alzheimera. Polska Fundacja Alzheimerowska, Warszawa 1992.
  26. Schwarz G.: Choroba Alzheimera. Poradnik dla chorych i opiekunów. PZWL, Warszawa 2006.
  27. Domagała A.: Choroba Alzheimera – komunikacja z chorym. Continuo, Wrocław 2008.
  28. Http://www.alzheimer-poznan.pl/Opieka i zajecia.htm [dostęp 25.11.2009].
  29. Klich-Rączka A.: Organizacja opieki nad chorym z otępieniem. http://www.alzh.pl/standardy [dostęp 20.11.2009].
  30. Tylska A.: Prawna pomoc osobom chorym na chorobę Alzheimera. Przegląd Alzheimerowski 2005, 1, 19–21.
  31. Grabiec U., Klich-Rączka A., Grodzicki T.: Prawne zagadnienia opieki nad chorym z otępieniem, http://www. alzh.pl/standardy [dostęp 30.11.2009].
  32. Sadowska A.: Opiekunowie. Bliżej Alzheimera. Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera 2003, wydanie specjalne, 8–9.
  33. Buraczyk M.: Rehabilitacja w chorobie Alzheimera. www.alzheimer-poznan.pl [dostęp 1.12.2009].
  34. Trybka E.: Ponadczasowa pamięć. Impuls, Kraków–Wrocław 2008.
© Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu